Birlik tarafından yanıtlanmasını beklediğiniz yaygın sorular ve soruların cevapları.
Erişim Sağlayıcıları Birliği, 5651 sayılı Kanun’un 6/A maddesi uyarınca aynı Kanunun 8 ve 8/A maddeleri kapsamı dışındaki tüm içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasında koordinasyonu sağlamaktadır. Bu kapsamda ESB, kendisine ulaşan uygulanma kabiliyetini haiz erişimin engellenmesi kararlarını erişim sağlayıcılara, içeriğin çıkarılması kararlarını ise ilgili içerik ve yer sağlayıcılara iletmektedir. Ayrıca 5651 sayılı Kanun’un 9. maddesinin onuncu fıkrası gereğince verilen ilişkilendirilmeme kararları da arama motorlarına iletilmek üzere ESB’ye gönderilmektedir.
ESB, 5651 sayılı Kanun’un 8 ve 8/A maddesi uyarınca verilen kararlar hakkında işlem yapmamaktadır. Söz konusu kararların uygulanmasını sağlamak hususunda yetki, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’ndadır. Ayrıca herhangi bir karar olmaksızın 5651 sayılı Kanunun 8. maddesinde sayılan Çocukların cinsel istismarı, Müstehcenlik, Fuhuş, Kumar oynanması için yer ve imkân sağlama suçlarıyla Futbol ve Diğer Spor Müsabakalarında Bahis ve Şans Oyunları Düzenlenmesi Hakkında Kanunda yer alan suçlarla ilgili içerikler, “ https://ihbarweb.org.tr/ ” adresinden BTK İnternet Bilgi İhbar Merkezi'ne ihbar edilebilir.
5651 sayılı Kanun’un 8 ve 8/A maddeleri kapsamı dışında verilmiş olan tüm içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasını sağlamak ESB’nin görev alanındadır. Bu kapsamda ESB kendisine ulaşan adli merciler veya kanunlarla bu hususta yetkilendirilmiş olan diğer mercilerce verilen kararların uygulanmasında da koordinasyonu sağlamaktadır.
ESB, 5651 sayılı Kanun’un 6/A maddesi uyarınca aynı Kanunun 8 ve 8/A maddeleri kapsamı dışında verilmiş olan tüm içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasında koordinasyonu sağlamak üzere kurulmuştur. Bu sebeple içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi mahiyetinde olmayan tekzip ve düzeltme kararları, ESB’nin görev alanına girmediğinden herhangi bir işlem yapılamamaktadır.
ESB, 5651 sayılı Kanun’un 6/A maddesinin ikinci fıkrası uyarınca kurulmuş olup içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasında koordinasyon görevine sahiptir. Ancak hakimlik ya da yetkili kurum ve kuruluşlar tarafından verilmiş olan kararları uygulamayan erişim, içerik ve yer sağlayıcılar hakkında adli ya da idari bir yaptırım uygulama yetkisi bulunmamaktadır. 5651 sayılı Kanun’da da ESB’ye böyle bir yetki tanınmamıştır.
ESB, kendisine usulüne uygun şekilde ulaşan içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının hızlı bir şekilde uygulanmasını sağlamak amacıyla 7 gün 24 saat hizmet vermektedir.
ESB’nin görev alanına giren kararların uygulanmasıyla ilgili yaşanan sorunlar veya şikayetler, 0312 266 28 40 telefon numarası aranarak veya vatandas@esb.org.tr adresine e-posta göndererek ESB’ye ulaştırılabilir.
5651 Sayılı Kanun’un 6/A maddesi gereği; ESB, içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararlarının uygulanmasını sağlamak üzere koordinasyon göreviyle kurulduğundan herhangi bir karar olmaksızın ESB’ye doğrudan bireysel başvuru yapılamamaktadır. ESB’nin re’sen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verme gibi bir yetkisi de bulunmamaktadır.
İnternet ortamındaki bir içerik nedeniyle yaşanan kişilik hakkı ihlalinin ortadan kaldırılması için aşağıdaki iki yolu izlenebilir; Uyarı Yöntemiyle İçeriğin Yayından Çıkarılması: 5651 sayılı Kanun’un 9/1 maddesi uyarınca internet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini iddia edenler içerik sağlayıcısına, buna ulaşamaması hâlinde yer sağlayıcısına başvurarak uyarı yöntemi ile içeriğin yayından çıkarılmasını isteyebilmektedir. İçeriğe Erişimin Engellenmesi ve/veya İçeriğin Çıkarılması Kararı: İnternet ortamındaki bir içerik nedeniyle kişilik hakkının ihlal edildiğini iddia edenler yukarıdaki yöntem dışında doğrudan Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak içeriğin çıkarılmasını ve/veya erişimin engellenmesini de isteyebilir. Sulh Ceza Hakimliği, 5651 sayılı Kanun’un 9. maddesi kapsamında yapılan başvuruyu, en geç yirmi dört saat içinde duruşma yapmaksızın karara bağlar. Hakimlik, kişilik hakkı ihlalini tespit etmesi halinde, ihlale konu içeriğin çıkarılması ve/veya içeriğe ait URL/Alan Adı/IP adresine erişimin engellenmesi kararı verebilir.
İnternet ortamında yapılan yayın içeriği nedeniyle özel hayatının gizliliği ihlal edilen kişiler, 5651 sayılı Kanun’un 9/A maddesi uyarınca Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na doğrudan başvurarak içeriğe erişimin engellenmesi tedbirinin uygulanmasını talep edebilmektedirler. Bu talep üzerine Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’nun tedbiren vereceği erişimin engellenmesi kararı, gereği için ESB’ye gönderilmektedir. Talep edenin tedbir kararını 24 saat içerisinde hâkim onayına sunması gerekir. Hâkim de kararını 48 saat içinde açıklayacaktır. Bu süre içerisinde tedbir kararı hâkim tarafından onaylanmazsa erişimin engellenmesi kararı kendiliğinden kalkar ve erişime engellenmiş adres/adresler tekrar erişime açılır.Özel hayatın gizliliğini ihlal eden içerikler aynı zamanda kişilik haklarının ihlali de oluşturuyor ise kişilerin doğrudan Sulh Ceza Hakimliğine başvurarak 5651 sayılı Kanun’un 9. maddesi kapsamında içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı talep etmeleri mümkündür.
ESB ile Adalet Bakanlığı arasında imzalanan protokol uyarınca UYAP ile entegrasyon sağlanmıştır. İçeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararları ESB’ye hakimliklerce/mahkemelerce UYAP üzerinden gönderilmektedir. Talep edenlerin kararları ESB’ye ayrıca ulaştırmasına gerek bulunmamaktadır.
5651 sayılı Kanun’un 9. maddesinin dokuzuncu fıkrası uyarınca; hakkında içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı alınmış içeriklerin başka internet adreslerinde de yayınlanması durumunda, hakkı ihlal edilen şahıs veya vekili tarafından ıslak imzalı veya güvenli elektronik imzalı dilekçe ile ESB’ye başvurulabilmektedir. Bu başvuru üzerine içeriğinin çıkarılması ve/veya erişiminin engellenmesi talep edilen adreslerdeki yayınların hakimlik kararında içeriğinin çıkarılmasına ve/veya erişiminin engellenmesine hükmedilen içeriklerle aynı olduğunun tespit edilmesi halinde, hakimlik kararı ESB tarafından bu inetnert adreslerine de uygulanmaktadır. İlgili madde hükmü gereği internet sitesindeki yayının tümüne yönelik (Alan Adı/IP) talepler bu kapsamda değerlendirilmemektedir. Bu durumda yeniden Sulh Ceza Hakimliğine başvurulması gerekmektedir.ESB tarafından bu fıkra kapsamda yapılan başvurunun kabulüne karşı yapılacak itiraz, başvuruya dayanak kararı veren Sulh Ceza Hakimliğine yapılacaktır. Başvurunun reddi durumunda ise doğrudan Sulh Ceza Hakimliğinden içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi talep edilmesi gerekmektedir.
Erişimin engellenmesi kararlarının erişim sağlayıcılar tarafından uygulanabilmesi için hüküm kısmında, erişime engellenecek internet adresinin (URL/AlanAdı/IP) açıkça yer alması gerekmektedir. “Talepte bulunan şahıs hakkındaki içeriklerin erişime engellenmesi” vb. şeklinde URL adresi belirtilmeksizin verilen kararlara, ESB tarafından işlem yapılamamaktadır.URL adresi, kişilik hakkı ihlaline konu içeriğin web tarayıcısındaki karşılığı olup, “http://www.abcd.com/abcdefgh.htm” şeklinde örneklenmektedir.Alan adı, ilgili internet sitesindeki yayının tamamına denk gelmekte olup, "abcd.com" şeklinde örneklenmektedir.IP adresi, belirli bir ağa bağlı cihazların birbirini tanımak, birbirleriyle iletişim kurmak ve birbirlerine veri yollamak için kullandıkları, Internet Protokolü standartlarına göre verilen adrestir.
ESB, usul ve yasaya uygun verilmiş olan tüm erişimin engellenmesi kararlarını erişim sağlayıcılara iletmektedir. Ancak erişim sağlayıcılar tarafından kullanılan sistemlerin teknik yetersizlikleri nedeni ile URL adresleri üzerinden münhasıran ‘’HTTP’’ protokolü kullanılarak internette yayınlanan içeriklere erişimin engellenebilmektedir. Bununla birlikte; verinin, doğru hedefe bütünlüğü bozulmadan, üçüncü kişiler tarafından ele geçirilmeden ulaşmasını sağlayan iletişim protokolü olan “HTTPS” protokolüne sahip internet sitelerinin URL adreslerine erişimin engellenmesi işleminin uygulanması teknik olarak mümkün bulunmamaktadır. Erişimin engellenmesinin teknik olarak mümkün olmadığına ilişkin kararı veren hakimliğe de bilgi verilmektedir.
5651 sayılı Kanun kapsamında sadece URL/Alan Adı/IP adreslerine ilişkin olarak verilen erişimin engellenmesi kararlarına erişim sağlayıcılar tarafından işlem yapılabilmektedir. Bu çerçevede e-posta adreslerine erişiminin engellenmesi yönünde verilen kararların erişim sağlayıcılar tarafından uygulanması mümkün değildir.
5651 sayılı Kanun’a 29.07.2020 tarih ve 7253 sayılı Kanun ile eklenen Ek Madde-4 ile Türkiye’den günlük erişimi bir milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarına Türkiye’de temsilci belirleme zorunluğu getirilmiştir. Bu yasa değişikliğine uyarak Facebook, İnstagram, Twitter, Youtube, Linkedin, TikTok, Dailymotion, Pinterest ve VKontakte (vk.com) temsilcilerini belirleyerek Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu’na bildirmişlerdir. Söz konusu sosyal ağ sağlayıcılarının temsilci bilgilerine aşağıdaki URL adresinden ulaşılabilmektedir.https://internet.btk.gov.tr/sosyal-ag-temsilci-rehberi/
Erişimin engellenmesi tedbiri, ilgili adreslere Türkiye’den erişimin engellenmesi ile sınırlı olarak uygulanmakta olup Türkiye dışından söz konusu adreslere erişebilmek mümkündür.
Erişimin engellenmesine karar verilen URL/Alan Adı adreslerine halen erişilebiliyor ise;Öncelikle; erişilebilen yayın içeriğine ait URL/Alan Adı adresi ile hakimlik kararında yer alan URL/Alan Adı adresinin birebir aynı olup olmadığı kontrol edilmelidir. Çünkü aynı içeriğin farklı URL/Alan Adı adreslerinde yayınlanmış olması sıkça karşılaşılan bir durumdur.Eğer URL/Alan Adı adresinin birebir aynı olduğunu tespit edilirse, erişim sağlanan cihazda çerez ve ön bellek temizliği yapılmalıdır.Buna rağmen halen erişilebiliyor ise; internet adresine erişilebildiğini gösteren ekran görüntüsünü, erişim sağlanan cihazın IP numarasını ve erişim sağlanan internet servis sağlayıcısının adını içeren e-postanın hakimlik kararı da ilgi tutularak “vatandas@esb.org.tr” adresine gönderilmesi halinde gerekli kontrollerin yapılabilmesi için erişim sağlayıcılara bildirim yapılabilecektir.
5651 sayılı Kanun’un 9. maddesinin onuncu fıkrasında ilişkilendirilmeme müessesesi düzenlenmiştir. Bu kapsamda hakimlikten talep edilmesi halinde hakkında daha önce içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilen internet adreslerinin başvuranın adı ile ilişkilendirilmemesine karar verilebilmektedir. Söz konusu kararın uygulanabilmesi için ESB tarafından hangi arama motorlarına bildirim yapılacağının kararda açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
Bir kararla erişime engellenmiş internet adresinin ESB tarafından resen erişime açılması mümkün değildir. Erişime engellenmiş bir internet adresinin erişime açılması için kararı veren merci ile iletişime geçilerek karar hakkında bilgi alınabilir ya da kararın kaldırılması talep edilebilir.